Η σημασία της θετικής Αυτοαντίληψης!

H αυτοαντίληψη (self-perception) αποτελεί ένα είδος αξιολόγησης που κάνει - και συνήθως διατηρεί - το άτομο για τον εαυτό του. Εκφράζει την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία του προς τον εαυτό του και φανερώνει το βαθμό στον οποίο το άτομο πιστεύει ότι είναι ικανό, σημαντικό, επιτυχημένο και αξιόλογο.

Η αυτοαντίληψη είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της αυτογνωσίας, η οποία αναφέρεται στη βαθύτερη γνώση και ρεαλιστική αντίληψη του εαυτού μας, καθώς και στην επίγνωση του συνολικού τρόπου αντίδρασής μας στις διάφορες καταστάσεις (Φλουρής, 1981). Με άλλα λόγια, η αυτογνωσία αφορά στα βαθύτερα και ιδιαίτερα αντικειμενικά γνωρίσματα της προσωπικότητάς μας, την ψυχοσυναισθηματική μας υπόσταση, αλλά και τις βαθύτερες επιθυμίες μας. Ποιος πραγματικά είμαι; Πόσο προσωπικές είναι οι αξίες μου; Πώς μπορώ να έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου; Στη βιβλιογραφία, ο όρος «αυτοεκτίμηση» χρησιμοποιείται συχνά ως ταυτόσημος με την έννοια της αυτοαξιολόγησης που κάνει το άτομο για τον εαυτό του. Με άλλα λόγια, η αυτοεκτίμηση είναι μια θετική ή αρνητική στάση προς τον εαυτό. Δείχνει ότι το άτομο αισθάνεται πως αξίζει ως πρόσωπο, σέβεται τον εαυτό του για αυτό που είναι και δεν τον καταδικάζει για ό,τι δεν είναι. Γενικότερα, σκέφτεται θετικά για τον εαυτό του. Αντίθετα, η έλλειψη αυτοεκτίμησης ή η χαμηλή αυτοεκτίμηση, σημαίνει αρνητική αυτοαξιολόγηση και, συχνά, αυτοαπόρριψη (Κοσμίδου-Hardy,1991).

Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από μια θετική αυτοαντίληψη, γιατί θετική αυτοαντίληψη σημαίνει θετική στάση, θετική προδιάθεση προς τον εαυτό αλλά και προς τη ζωή γενικότερα (Argyle 1981, Rogers 1981). Θετική διάθεση σημαίνει θετική προσέγγιση, σημαίνει συμμετοχή, σημαίνει προσπάθεια που θα οδηγήσει κάποτε στην «αυτοπραγμάτωση» (Maslow 1970, Rogers 1981). Η θετική αυτοαντίληψη συνεπάγεται και υψηλό βαθμό αυτοεκτίμησης και μας οδηγεί στο να επιμένουμε για την κατάκτηση των στόχων μας παρά τις δυσκολίες, να αναπτύσσουμε τις δυνατότητες μας και να διορθώνουμε τα λάθη μας. Παράλληλα, δεν καθοδηγούμαστε πλήρως από τις προσδοκίες των άλλων ούτε και αμφισβητούμε την προσωπική μας αξία στην περίπτωση που τα σχόλια των άλλων δεν είναι ευνοϊκά. Αντίθετα, «ξεχνούμε» ευκολότερα μια εμπειρία που σχετίζεται με αποτυχία και προστατεύουμε τον εαυτό μας από την αρνητική αυτοαξιολόγηση. (Κοσμίδου-Hardy, 1991). Αν προσπαθούσε κανείς να αναζητήσει τις αιτίες που οδηγούν τα άτομα στην αποτυχία, στην άρνηση και πολλές φορές σε ψυχιατρικά ιδρύματα, θα διαπίστωνε ότι πολλά από τα άτομα αυτά απέτυχαν να χτίσουν μια θετική αυτοεικόνα, είναι άτομα που αποθαρρύνθηκαν γρήγορα και που ο «εαυτός» τους τα πρόδωσε σε κρίσιμα σημεία. Αντίθετα, τα επιτυχημένα άτομα χαρακτηρίζονται από ιδιότητες που αντανακλούν μια θετική αυτοαντίληψη.